Amaç: Üstbilişsel teoride, düşünce kaynaştırma inançları, ritüellerle ilgili
inançlar ve dur sinyalleriyle ilgili inançlar obsesif-kompulsif semptomları
öngörmektedir. Farklı kültürlerde bu üç inanç alanını değerlendirmek
için spesifik ölçekler kullanan kontrollü çalışmaların sayısı sınırlıdır.
Yöntem: Çalışma örneklemi obsesif-kompulsif bozukluğu olan hastalar
(n: 106) ve kontrol (n: 200) grubundan oluşmaktadır. Katılımcılarca
Obsesif-kompulsif Envanteri-Revize edilmiş formu, Penn Durum Endişe
Ölçeği, Obsesif İnanışlar Ölçeği– 44, Düşünce Kaynaşma Ölçeği, Ritüeller
Hakkında İnanışlar Ölçeği ve Durdurma İşaretleri Ölçeği doldurulmuştur.
Gruplar arasında endişe ve OKB belirti şiddeti düzeyleri karşılaştırılmıştır.
OKB’deki bilişler ve üstbilişler arasında korelasyon analizi yapılmıştır.
Obsesif-kompulsif belirtilerin endişe, biliş, üstbilişsel yordayıcıları
hiyerarşik doğrusal regresyon modeliyle incelenmiştir.
Bulgular: Üstbilişsel ölçek puanları, istifçilik dışında OKB grubunda
kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksekti (p<0,001). Obsesifkompulsif
semptomlar her üç üstbilişsel işlevle istatistiksel olarak pozitif
korelasyon gösterdi (r: 0,17–0,53). Üç üstbilişsel alana ek olarak, endişe,
mükemmeliyetçilik ve belirsizliğe tahammülsüzlük de obsesif-kompulsif
belirtileri yordamıştır (p<0,05). Her üç üstbilişsel alan hiyerarşik regresyon
modelinde endişe ve bilişlere ek olarak varyansa katkıda bulunmuştur
(p<0,05).
Sonuç: Her üç üstbilişsel alan da OKB semptom şiddeti ile koreleydi.
Üstbilişler, bilişlerin üstünde ve ötesinde ek varyansı açıklamıştır. OKB’nin
üstbilişsel değerlendirme alanları, hiyerarşik regresyon modeline dâhil
edildiğinde OKB semptom şiddetini yordamıştır.
Anahtar Sözcükler: Durdurma sinyalleri, düşünce kaynaşması,
metakognitif terapi, istifçilik, obsesif-kompulsif bozukluk, ritüellerle ilgili
inançlar, üstbiliş