Amaç: Karar verme ve duygu tanıma, sosyal kognisyon başlığı altında,
kişilerarası ilişkiler için gerekli olan iki temel gereksinimdir. Dürtüsellik,
kendinin ve başkasının duygularını tanıyamama gibi bozukluklar
da toplumda kişilerarası, psikososyal ve yasal sorunlara yol açabilir.
Saldırganlık ve suçla sonuçlanma olasılığı yüksek olan bu alanlar adli
psikiyatrinin bilimsel çalışmalarında zaman içinde önemli odak noktaları
haline gelmiştir. Bu çalışmada, suçla açık ilişkisi olan antisosyal kişilik
bozukluğu (ASKB) ve psikopati gibi iki gelişimsel bozukluğun, sosyal
bilişsel eksikliklerle ilişkileri incelenmiştir.
Yöntem: Mevcut çalışmada hem antisosyal kişilik bozukluğu hem
de psikopati teşhisi konan 23 erkek cinayet hükümlüsünün yanı sıra
yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi için eşleştirilen 23 kontrol katılımcısı yer
almaktadır. Psikiyatrik görüşmeyi takiben, kişilerin Gözlerden Zihin
Okuma Testi (GZOT), Iowa Kumar Testi (IKT), Toronto Aleksitimi Ölçeği
(TAÖ-20), Savunma Biçimleri Ölçeği (SBÖ), Çocukluk Çağı Travma Ölçeği
(ÇÇTÖ), Hare Psikopati Kontrol Listesi (PKL) yanıtları değerlendirilmiştir.
Bulgular: Çalışmanın sonuçları, ASKB grubunun TAÖ-20, ÇÇTÖ, SBÖ’nün
tüm maddeleri, PKL Faktör 1 ve 2 ve tüm IKT puanlarında sağlıklı
kontrollerden istatistiksel olarak daha kötü performans gösterdiğini ortaya
koymuştur (p<0,05). Gözlerden zihin okuma testi testi performansları
arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır.
Sonuç: Bu sonuçlar ASKB ve psikopatinin, kişide kendi duygularını
tanıyamama ve dürtüsellik göstermeleri sebebiyle karar alma
davranışlarında bozulmaya yol açtığını, bu özelliklerin de bireylerin cezai
davranışlarında kritik rol oynadığını göstermektedir. Bunun yanında
GZOT ile değerlendirilen afektif zihin kuramı sonuçları, beklenenin
tersine cinayet hükümlüleri ve sağlıklı kontrollerde benzer özellikler
gösteriyordu. Bu veriler de adli psikiyatri alanında daha çok araştırma
yapılması gerekliliğini bizlere göstermektedir.
Anahtar Sözcükler: Adli psikiyatri, antisosyal kişilik bozukluğu, karar
verme, psikopati, sosyal kognisyon, suç