Egzersiz Multipl Sklerozlu Hastalarda Fiziksel Kapasiteyi, Kognisyonu, Yaşam Kalitesini İyileştirir ve Nörotrofik Faktörleri Artırır

Mehmet AÇIK , Seçkin ŞENIŞIK , Dilek TAŞKIRAN , Tolga AKŞİT , Ramazan AYDINOĞLU , Ayşe Nur YÜCEYAR
2023 Aralık - 60 (4)
TÜRKÇE PDF İNGİLİZCE PDF

Öne Çıkan Noktalar

• Egzersiz nörotrofik faktörleri artırır ve fiziksel kapasiteyi
geliştirir.
• Nörotrofik faktörler santral sinir sistemi sağlığı için
önemlidir.
• MS’li bireyler hastalık semptomları nedeniyle sedanter
yaşam tarzını benimseyebilir.
• Egzersiz programları kişiye ve hastalığa uygun bir şekilde
düzenlenmelidir.


Türkçe Özet

Amaç: Bu çalışmadaki amacımız Multipl Skleroz (MS) hastalarında
yapılan düzenli egzersizin aerobik kapasite, kuvvet değerleri ve Sinir
Büyüme Faktörü (NGF), Nörotrofin-3 (NT-3) plazma düzeyleri üzerindeki
etkisini değerlendirmek, bilişsel işlevlerdeki bozulma, yorgunluk, denge
bozukluğu gibi MS semptomlarına, uyku ve yaşam kalitesi değerlerine
etkisini araştırmaktı.
Yöntem: Expanded Disability Status Scale (EDSS) skoru 4 ve altında olan
43 yineleyici MS (RRMS) hastası çalışmaya katıldı. Katılımcılar aerobik grup
(AG), kuvvet grubu (KG) ve kontrol grubu olarak üç gruba ayrıldı. Egzersiz
gruplarındaki hastalar üç ay boyunca, haftada üç gün egzersiz programlarını
uyguladılar. Katılımcıların çalışma başında ve sonunda aerobik kapasite
(maksimal VO2 değeri; VO2 maks) ve kuvvet ölçümleri, denge testleri
yapıldı, ELISA yöntemi ile NGF ve NT-3 plazma değerleri analiz edildi.
Multipl Skleroz Yaşam Kalitesi (MSYK-54) Enstrümanı, Yorgunluk Etki
Ölçeği (YEÖ) ve Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ) ölçekleri hastalar
tarafından dolduruldu. Kognitif fonksiyonu değerlendirmek için MS için
Kısa Uluslararası Bilişsel Değerlendirme ölçeği uygulandı.
Bulgular: Aerobik egzersiz ve kuvvet egzersizi gruplarında VO2 maks ve
sırt ve bacak kuvveti değerlerinde, NGF ve NT-3 plazma düzeylerinde
istatistiksel olarak anlamlı artışlar görüldü (p<0,01). Kognitif fonksiyon,
yorgunluk, uyku ve yaşam kalitesi ölçeklerinde de egzersiz gruplarında
istatistiksel olarak anlamlı düzelme görüldü (p<0,01). Denge değerlerinde
aerobik grupta istatistiksel olarak anlamlı düzelme görülürken (p<0,01),
kuvvet grubunda ise düzelme olmasına rağmen istatistiksel olarak
anlamlı değildi (p>0,05).
Sonuç: Çalışmamızda MS hastalarında düzenli egzersizin bilişsel
fonksiyonlar, yorgunluk, yaşam ve uyku kalitesi üzerine olumlu etkileri
gösterilmiştir. Nöral rejenerasyon ve remiyelinizasyonda önemli faktörler
olan NGF ve NT-3 seviyeleri egzersiz sonrası yükselmiştir. Bu sonuçlarla
egzersizin MS üzerine potansiyel bir etkisinin olabileceği ve hastalık
sürecini yavaşlatabileceği ileri sürülebilir.
Anahtar Sözcükler: Egzersiz, kognisyon, multipl skleroz, nörotrofin-3,
sinir büyüme faktörü, yaşam kalitesi