Amaç: Yaşamın ilk yılında sözel olmayan iletişim becerileri dramatik
olarak gelişmektedir. Özellikle Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan
çocuklarda erken dönemde bu becerilerde yaşanılan yetersizlikler,
ilerleyen yıllardaki dil gelişimini olumsuz etkilemektedir. Otizm
spektrum bozukluğu belirtilerinin erken fark edilmesi, çocuğun ilgili
uzmana yönlendirilmesi açısından tanıyı kolaylaştırmanın ilk adımıdır.
Türkiye’de OSB taranması amacı ile en erken dönemde uygulanan test
Modified Checklist for Autism in Toddlers/M-CHAT’dir. Fakat bu test
18 ay ve sonrası için kullanılabilmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada
doğumdan 18 aya kadar olan çocuklarda sözel olmayan iletişim
becerilerini değerlendirmek için İran’da geliştirilmiş olan Çocukluk Çağı
Sözel Olmayan İletişim Ölçeği’nin (CNCS) Türkçe diline uyarlamasının
yapılarak psikometrik özelliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır.
Yöntem: Çalışmamız 3–18 ay aralığında normal işiten 323 çocuğun
ebeveynleri ile üç ilde gercekleştirilmiştir. Sosyodemografik form, CNCS
Türkçe formu, LittleEARS İşitsel Anketi uygulanmıştır.
Bulgular: Otuz yedi sorudan oluşan CNCS Türkçe formu iki faktörlü bir
yapı göstermektedir. Otuz yedi maddelik ölçeğin güvenirlik katsayısı
yüksek derecede güvenilirdir (KR-20=0,937). Ayrıca, toplam puanlar ile
LittleEARS sonuçları arasında önemli bir korelasyona dayalı olarak iyi bir
yakınsak geçerliliğe sahipti (r=0,804, p<0,001). Yaşa göre CNCS toplam
puanı ile çizilen normatif eğriye göre sözel olmayan iletişim becerileri 3
ila 12 aylıkken dik bir eğimle ilerlemiş ve daha sonra 18 aylık olana kadar
gelişim kademeli olarak devam etmiştir.
Sonuç: Çocukluk Çağı Sözel Olmayan İletişim Ölçeği’nin Türkçe geçerlilik
ve güvenirliğinin yeterli olduğu gösterilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Çocukluk Çağı Sözel Olmayan İletişim Ölçeği,
geçerlilik ve güvenirlik, otizm spektrum bozukluğu, tarama, Türkçe