Amaç: On iki maddelik Utah Fotofobi Semptom Etki Ölçeği (UPSIS-12),
migren atakları sırasında ve dışında fotofobinin günlük yaşam
üzerindeki etkisini değerlendirmek üzere uygulanabilen bir ankettir. Bu
çalışmada UPSIS-12’yi Türkçe’ye çevirmeyi ve iç tutarlılık, güvenilirlik ve
tekrarlanabilirliği analiz ederek Türk popülasyonunda kullanılabilirliğini
değerlendirmeyi amaçladık.
Yöntem: Bu çok merkezli prospektif, tanımlayıcı çalışmaya migreni
olan 120 hasta dâhil edildi. Hastalar, Uluslararası Baş Ağrısı Bozuklukları
Sınıflandırması üçüncü baskısına (ICHD-3) göre aurasız migren (MwoA)
ve auralı migren (MwA) tanısını aldı. Ölçek Türkçe’ye çevrildi ve
hastalar baş ağrısı uzmanları tarafından dört hafta arayla iki ziyarette
değerlendirildi.
Bulgular: Ölçek, yüksek korelasyonlu test-tekrar test güvenilirliği gösterdi
(r=0,828). İç tutarlılığın Cronbach alfa değerleri, 0,78–0,82 arasında iyi
ile mükemmel arasında değişen sonuçlar ortaya koydu. Her iki vizitte
hastaların kendi kendine uyguladığı ve doktor tarafından uygulanan
ölçekler arasında güçlü ve pozitif bir korelasyon vardı (sırasıyla r=0,964
ve 0,985). Anket, hastaların %95,6’sı tarafından “iyi anlaşılmış” olarak
değerlendirildi. Her ziyaretin ortalama UPSIS-12 puanı 25,8 ve 26,9’du
(ortalama standart sapma 10,4). MwoA’lı denekler (25,5±10,4), MwoA
artı MwA (29,2±8,9) ve MwA’ya (32,9±9,4) kıyasla oldukça düşük
ortalama puanlara sahipti (p=0,0167). Yüksek frekanslı migreni olan
hastalar, düşük frekanslı olanlardan (sırasıyla 31,3±9,5 ve 24,7±9,8) daha
yüksek ortalama UPSIS-12 skoru ile başvurdular. Ağır (29,4±9,4) ve orta
derecede iktal kutanöz allodinisi (KA) (28,4±10,6) olanların UPSIS-12
puan ortalamalarının KA olmayanlara göre (22,0±9,3) daha yüksek
olduğu görüldü (p=0,020).
Sonuç: UPSIS-12 ölçeğinin Türkçe versiyonu güvenilir bir araçtır ve Türk
kohortu tarafından iyi anlaşılmıştır. MwA, sık migren baş ağrısı günleri ve
orta ile şiddetli KA’lı hastalar daha yüksek skorlar aldı. Migreni olanlarda
fotofobinin bağımsız yükü göz önüne alındığında, Türk popülasyonunda
UPSIS-12 ölçeğinin kullanımı teşvik edilmelidir.
Anahtar Sözcükler: Fotofobi, ışık hassasiyeti, migren, semptom etkisi,
UPSIS-12