Sağlıklı Genç Yetişkinlerde Bağlanma Güvenliği ve Çalışma Belleği Görevi Sırasında İşlevsel Yakın Kızılötesi Spektroskopi ile Ölçülen Kortikal Aktivite

Adnan KUŞMAN , Yağmur KIR , Nilay SEDES BASKAK , Damla SAYAR AKASLAN , Büşra YALÇINKAYA , Eylem Gökçe CENGİZ , Işık Batuhan ÇAKMAK , Müge ULUSOY ALTINOKLU , Müge ARTAR , Bora BASKAK
2023 Eylül - 60 (3)
TÜRKÇE PDF İNGİLİZCE PDF

Öne Çıkan Noktalar

• Bağlanma biçemi farklı bireylerin çalışma belleği (ÇB)
performansı benzer bulunmuştur.
• Bağlanma biçemi, ÇB görevinde kullanılan bilişsel
mekanizmaları etkiliyor olabilir.
• Bağlanma biçemi kortikal aktivite açısından ÇB
temsilleriyle ilişkilendirilebilir.
• Bağlanma biçemi sosyo-emosyonel alanın ötesinde
bilişsel devreleri etkileyebilir.


Türkçe Özet

Amaç: Bağlanma biçemi, sosyo-emosyonel sonuçlarla ilişkilendirilmiştir.
Ancak az sayıda kanıt yürütücü işlevlerle olası bir ilişki olduğunu
göstermiştir. Benzer şekilde bağlanma biçeminin çalışma belleği ile
öğrenme ilişkisine aracılık ettiğini gösteren çalışmalar da az sayıdadır. Bu
çalışmada bağlanma biçeminin çalışma belleği performansını ve kortikal
aktivite paternini etkilediği varsayılmıştır.
Yöntem: Bu çalışmada güvenli ve güvensiz bağlanan birinci yıl üniversite
öğrencilerinin (N=49) çalışma belleği performansları üç farklı n-geri görevi
ile ölçülmüş ve üç farklı n-geri görevi boyunca işlevsel yakın-kızılötesi
spektroskopisi ile kaydedilen kortikal aktiviteleri karşılaştırılmıştır.
Bağlanma biçemi, İlişki Ölçekleri Anketi ile dört kategoride ölçülmüştür.
Bulgular: Çalışma belleği performansı her iki grupta benzer bulunmuştur.
Çalışma belleğinin kortikal temsilinin iki grup arasında farklılık sergilediği
gözlenmiştir. Güvenli bağlanan grup, tüm n-geri koşulları sırasında sağsuperior
frontal ve superior-medial frontal kortekste ayrıca iki-geri ve üçgeri
koşulları sırasında sağ-superior frontal kortekste daha yüksek aktivite
göstermiştir. Güvensiz bağlanan grup sadece üç-geri koşulunda bilateral
suplementer motor alan ve sol-premotor alanda daha yüksek aktivite
göstermiştir.
Sonuç: Bu sonuçlar bağlanma biçeminin çalışma belleğinin kortikal
temsilini etkiliyor olabileceğine işaret etmektedir. İki grup arasındaki
farklı aktivite haritalarının, benzer bir çalışma belleği performansı
elde etmek için kullanılan farklı bilişsel stratejilerle ilişkili olabileceği
düşünülmüştür. Sonuçlar her bağlanma biçeminin bağlanma ile ilişkili ve
ilişkisiz nörobilişsel görevleri başarmak için farklı bir stratejisi olabileceği
şeklinde yorumlanabilir.
Anahtar Sözcükler: Bağlanma biçemi, biliş, çalışma belleği, işlevsel
yakın-kızılötesi spektroskopi, motor korteks, yürütücü işlevler