Amaç: Bu araştırmanın genel amacı 2016 yılında İngiltere’de Philip
Asherson tarafından geliştirilen Aşırı Zihinsel Gezinme Ölçeği’nin dilsel
eşdeğerlilik, geçerlilik ve güvenirlik çalışmasını gerçekleştirmektir. Aşırı
zihinsel gezinme, zihnin istemsiz ve kontrol edilemeyen düşünceler ile
dolu olması olarak tanımlanır. Bu olgunun, literatürde “Default Mode
Network”ün psikolojik eşdeğeri olduğu savlanmaktadır.
Yöntem: Bu çalışmada Aşırı Zihinsel Gezinme Ölçeği, Erişkin Dikkat
Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği, Barratt Dürtüsellik
Ölçeği ve Duygudurum Düzenlemede Güçlükler Ölçeği kullanılmıştır.
Örneklem grubu Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu tanısı ile
takip edilen 64 hasta, dilsel eşdeğerlilik için 60 öğrenci ve test - tekrar test
güvenirliği için 80 sağlıklı kontrolden oluşmuştur.
Bulgular: Dilsel eşdeğerlilik çalışmasında, ölçeğin geneline ilişkin
yapılan analizlerde İngilizce form ve Türkçe form arasında istatistiksel
olarak anlamlı ve çok güçlü ilişkinin olduğu ve iki form ile elde edilen
toplam puanlar arasında anlamlı bir farklılığın olmadığı tespit edilmiştir
(t=-1,355; p>0,05). Ölçeğin geçerlilik çalışması için yapılan doğrulayıcı
faktör analizinde kurulan modelin uyumunu sağlamak adına, ölçekte
yer alan altıncı madde çıkarılmıştır. Altıncı madde dışlandığında ölçeğin
yapısının uyumlu olduğu sonucuna varılmıştır. Aşırı Zihinsel Gezinme
Ölçeğinin güvenirlik çalışmasında, ölçeğin Cronbach alfa değeri (α) 0,826
bulunmuştur. Maddeler arasında en yüksek ayırt edicilik özelliğine sahip
maddenin Madde-10 (0,618) ve ayırt edicilik özelliği en düşük maddenin
de Madde-5 (0,318) olduğu görülmektedir.
Sonuç: Uygulamalar ve yapılan istatistiksel işlemler sonucunda Aşırı
Zihinsel Gezinme Ölçeğinin geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu
tespit edilmiştir.
Anahtar Sözcükler: Aşırı zihinsel gezinme, erişkinlerde dikkat eksikliği ve
hiperaktivite bozukluğu, geçerlilik, güvenirlik